Türkiye'de Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanında son yıllarda büyük bir ivme kazanan çok büyük gelişmeler ve ilerlemeler kaydedilmektedir. Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanlarındaki ve özellikle mühendislik sahasındaki büyük gelişmelerin arkasında kamu kurum ve kuruluşlarının sağladığı büyük desteklerin bulunduğu görülmektedir. Özellikle devlet kurumlarının büyük destekler sunması, Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimlerinin pek çok alanında proje çağrıları yapılması, büyük bütçelerle oluşturulan laboratuvarlar ve test merkezleri kurulması, TÜBİTAK, TÜBA, üniversiteler, Yükseköğretim Kurulu gibi kurum ve kuruluşların oluşturduğu büyük fırsatlar ve projeler özellikle Fen ve Mühendislik Bilimleri alanında büyük ilerlemelerin ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Özellikle Teknofest yarışması ile Fen ve Mühendislik Bilimleri alanında farklı kategorilerde yeni teknolojiler geliştirilmesi yarışmaları yapılmaktadır. Teknofest yarışmaları ile bütün Türkiye çapında adeta Fen ve Mühendislik Bilimleri alanında bir seferberlik olduğu görülmektedir. Bütün bu gelişmeler, Türkiye'de Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanında ihtiyaç duyulan ivmenin yakalandığını ve giderek artan bir ivmeyle büyük ilerlemeler gerçekleştirildiğini göstermektedir. Dolayısıyla Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanında kurulan kurumların ve sistemin iyi bir şekilde işlediğini, pek bir sorun bulunmadığını ifade edebiliriz.

Türkiye’de Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanında yaşanan önemli gelişmelere rağmen, Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında benzer bir atılımın henüz gerçekleşmemiş olduğu ifade edilebilir. Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında proje desteklerinin yetersizliği, Sosyal ve Beşeri Bilimlere özgü bilimsel araştırma kurumlarının olmayışı, Sosyal ve Beşeri Bilimlerin alt bilim dallarını kapsayan Teknofest benzeri Sosyalfest yarışmalarının yapılmayışı, Sosyal ve Beşeri Bilimlerin Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimlerindeki gibi büyük bir ilerleme göstermesine engel olmuştur.

Türkiye, Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanındaki tecrübesini Sosyal ve Beşeri Bilimler alanına uyarlayarak bu alanda da büyük bir gelişme gösterebilir. Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında ilerleme kaydedilmesi, Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimlerine nazaran çok daha az ekonomik destekle gerçekleşebilir. Çünkü Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında, Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimlerinde olduğu gibi laboratuarlar, teknolojik araç-gereçler, malzemeler, test merkezleri şeklinde çok yüksek maliyetli harcamalar yapılmamaktadır.

Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında beklenen ilerlemenin gerçekleşebilmesi için öncelikle Sosyal ve Beşeri Bilimler alanına özgü ve Sosyal ve Beşeri Bilimlerin özelliklerine uygun projeler, araştırmalar, yaklaşımlar, teoriler, kavramlar, sempozyum ve kongreler gibi bilimsel çalışmaları destekleyici ve önderlik edici, TÜBİTAK benzeri bir kurumun kurulması önemli bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye Sosyal Bilimler Araştırma Kurumu (TÜSOAK) ismiyle kurulabilecek kamu kurumu aracılığıyla Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında beklenen gelişmeler sağlanabilir. 1963 yılında Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanında kamu hizmeti yürütmek üzere kurulmuş TÜBİTAK, 2005 yılında Sosyal ve Beşeri Bilimleri de kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir.

Ancak TÜBİTAK’ın kuruluş felsefesi ve işleyişi, 1963 yılından günümüze gelen bürokratik kültürü, TÜBİTAK’ın Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri merkezli bir kuruluş olarak geçmişten günümüze büyük hizmetler yaptığını ve yapmaya devam ettiğini göstermektedir. TÜBİTAK’ın Türkiye’ye büyük katkı sağlayan bu başarısını sürdürmesi, Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanında daha da profesyonelleşmesi için Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimlerinin işleyiş mantığından çok farklı özellikler gösteren Sosyal ve Beşeri Bilimler alanına da girerek gücünü dağıtmaması gerekmektedir.

Bunun gerçekleşmesi için Türkiye’de Sosyal ve Beşeri Bilimler araştırma kurumu kurulmalı ve TÜBİTAK’ın Sosyal ve Beşeri Bilimler alanındaki bütün görevleri, bu araştırma kurumuna devredilmelidir. Böylelikle TÜBİTAK’ın Fen ve Mühendislik Bilimleri ile Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanında yeni kuracağı alt kurum ve kuruluşlarla daha da gelişmesi, bilime sunduğu katkının daha da artması söz konusu olacaktır. Öte yandan, Türkiye Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Kurumu, Sosyal ve Beşeri Bilimler alanındaki uzman isimlerin katkıları ve destekleriyle, Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında profesyonel bir kuruluş olarak Sosyal ve Beşeri Bilimlere çok daha büyük katkılar sağlayacaktır.

Link : TÜSOAK Modeli.pdf